Spółki kapitałowe są atrakcyjną formą prowadzenia działalności głównie z powodu ograniczonej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. Co do zasady nie odpowiadają za nie majątkiem osobistym. Od tej reguły istnieje jednak kilka wyjątków.
Niezgłoszenie upadłości na czas
Na początek warto przytoczyć art. 299 Kodeksu spółek handlowych, wedle którego:
§ 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.
§ 2. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
§ 3. Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu.
§ 4. Osoby, o których mowa w § 1, nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.
| Potrzebujesz pomocy prawnej? Odwiedź kanacelariagrabowski.pl – Prawnik Proszowice |
Warto zaznaczyć, iż członkiem zarządu spółki kapitałowej może zostać osoba spoza grona wspólników. Dla odpowiedzialności członka zarządu nie ma znaczenia czy jest on również wspólnikiem — taka osoba również może odpowiadać całym swoim majątkiem.
Pierwsza, konieczna przesłanka do takiego rozwiązania, to sytuacja, w której majątek spółki był niewystarczający do zaspokojenia wierzytelności. Zarząd pełni bowiem odpowiedzialność subsydiarną. W pierwszej kolejności należy sięgnąć po majątek samej spółki.
Od chwili powołania członek zarządu ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki istniejące w momencie pełnienia przez niego funkcji. Odpowiedzialność ta jest solidarna z pozostałymi członkami zarządu. Oznacza to, że wierzyciel będzie mógł domagać się spełnienia świadczenia od dowolnego wspólnika lub kilku z nich w częściach ułamkowych. Spełnienie świadczenia przez jednego z członków zarządu zwolni z niego pozostałych (nawiasem mówiąc, ten, który spełnił świadczenie, będzie mógł się upomnieć od reszty zwrotu odpowiedniej części zobowiązania).
Członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności, jeśli udowodni, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o upadłość spółki lub poczyniono odpowiednie kroki w kierunku postępowania restrukturyzacyjnego. Jaki jest ten odpowiedni czas? Po taką informację należy sięgnąć do art. 21 ustawy prawo upadłościowe i przytoczyć jego dwa pierwsze ustępy:
Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
Odpowiedzialność za złożenie nieprawdziwego oświadczenia
W przypadku, gdy członek zarządu podał fałszywe dane w oświadczeniu o wniesieniu kapitału zakładowego, zarówno przy rejestracji spółki, jak i przy podnoszeniu kapitału zakładowego – członkowie zarządu będą wraz ze spółką odpowiadać solidarnie za jej zobowiązania na podstawie art. 291 Kodeksu spółek handlowych.
Odpowiedzialność wobec spółki
Na podstawie art. 293 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu odpowiada za szkodę wyrządzoną spółce przez działanie lub zaniechanie sprzeczne z prawem albo umową spółki. O ile w przypadku jednoosobowych spółek z o.o. nie stanowi to problemu – bo nie będzie miał kto dochodzić roszczeń w imieniu spółki – o tyle w przypadku spółek wieloosobowych sytuacja wygląda już inaczej. W razie konieczności wspólnik może nawet zostać pozwany przez spółkę.
Kancelariagrabowski.pl – Adwokat Miechów
Podsumowanie
Prowadzenie działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może zaoszczędzić nam obaw, że wierzyciele, którzy pojawili się w związku z naszą działalnością, sięgną po nasz majątek osobisty. Jeśli jednak jesteśmy członkami zarządu tej spółki, musimy pamiętać, by w razie konieczności nie zwlekać z ogłoszeniem upadłości. Inaczej, gdy środki należące do spółki okażą się niewystarczające do pokrycia zobowiązań, odpowiemy całym naszym majątkiem.
